هي اصطلاح فقط خيالي نظريي طور تي نه، پر معاشري ۾ ادارن جي گڏيل جوڙِجڪ تي ٻڌل آهي. ”اسٽرڪچرلزم“ جي تصور کي معيشيت، سياست، مذهب ۽ نفسيات جي علمن ۾ به ساڳي طرح سان استعمال ڪيو ويندو آهي. مُعاشري ۽ ادارن جي وچ ۾ رابطن کي هٿي ڏيندي، ”اسٽرڪچلزم“ تحت گهڻن ادارن ۽ نسلي ايڪن جو هڪ اهڙو گڏيل نظام جوڙيو وڃي ٿو، جنهن ۾ الڳ الڳ ملڪن يا قوميت جا بنياد ختم ٿي سرشتن ۾ سمائجي وڃن ٿا. ان هوندي به اهو سرشتو مارڪس ۽ لينن جي نظريي وانگر فقط رياستن ۽ قومن تي ٻڌل نه آهي، نه ئي ”اسٽرڪچرلزم“ جا ضابطا ڪنهن هڪ اداري اندر محدود ڪيا ويا آهن. هن تصور مطابق ڪنهن به ماحول ۾ ترتيب ڏنل عهدا ۽ سياسي ادارا اهم ۽ متحرڪ هوندا آهن، جنهن ڪري روايتي رياستي نظام وانگر آسپاس سياسي، حڪومتي ۽ معاشي بدنظمي موجود نه هوندي آهي. 60-1950ع جي ڏهاڪن ۾ فرانس طرفان هن تصور مطابق (ٻي عالمي جنگ ۾ حڪومتي نظامن جي ڪيل نقصانن کي ڏسندي) هڪ اهڙو نظام جوڙڻ جي ڪوشش ڪئي وئي، جنهن ۾ معاشرو طئه ٿيل اصولن مطابق هلائڻ تي زور ڏنل هُئو. هن نظام کي ٽين دنيا جي ملڪن ۾ تمام گهڻي مقبوليت ملي. رياستي معاملن ۾ بيوروڪريسيءَ جي اهميت جو اصل بنياد هن اصول تحت پيو. جرمنيءَ جي سماجي سائنسدان، ميڪس ويبر ( Max Waber ) پنهنجي تحريرن ۾ جيڪو بيورڪريسيءَ جو مثالي خاڪو (Model) ڏنو آهي، اهو ڪم ۽ عهدن جي ورڇ ۽ ڪم ڪرڻ جي صلاحيت مطابق ترقين واري سرشتي (Structure) تي ٻڌل آهي. ”اسٽرڪچرلزم“ جي تصور کي ٽين دنيا ۾ معاشي نظام ۾ ضابطا مقرر ڪرڻ ۽ سرمايه داريءَ کي هٿي ڏيڻ لاءِ به استعمال ڪيو وڃي ٿو. بنيادي طور تي ”اسٽرڪچرلزم“ کي رياست طرفان پيداواري صلاحيت کي وڌائڻ لاءِ وجود ۾ آندو ويو، پر هن نظام ۾ مرڪزي حيثيت وري به مغربي ملڪن کي ملي. انهيءَ ڪري پوئتي پيل مُلڪن ۾ ان کي سامراجيت جهڙو سرشتو قرار ڏنو ويو