انگريز ڏاهي ‘جان لاڪ’ جي سوچن مان ڦُٽي نڪتل هڪ آزاد خيال نظريو ، جنهن موجب ملڪي سياسي نظام يا بين الاقوامي سرشتو ڪنهن هڪ ڌُر يا طاقت جا محتاج نه پر گهڻن ڌُرين/ مُحرڪن تي ٻڌل هوندا آهن . هي نظريو بنيادي طور هيٺين چئن جُزن تي ٻڌل آهي .
(1). مُلڪي توڙي بين الاقوامي معاملن ۾ ‘غير رياست ڌُرين’ جو ڪردار انتهائي اهم آهي .
(2). رياست يا طاقت جو تصور ساڪت جامد نه پرلاڳاپيل مختلف ڌُرين/ شُعبن ۽ حلقن جي شموليت ۽ ڀائيواريءَ سان مقابلي ، هم- آهنگي ، ڏي – وٺُ ذريعي جُڙي ٿو ، تنهنڪري رياست يا طاقت طرفان ٿيندڙ فيصلن ۾ سڀني واسطيدار پرتن (Stake-holders)جي شراڪت ضروري آهي .
(3). رياست ۽ بين الاقوامي سرشتي جي پيچيده هنڻ ۽ گهڻين ڌُرين جي ورهايل/ الڳ الڳ ترجيحن سبب لازمي نه آهي ته سندن طرفان ٿيندڙ سڀ فيصلا جائز يا عقلمنديءَ ڀريا هجن .
(4). رياستي يا بين القوامي ترجيحن ۾ قومي ۽ جاگرافيائي سلامتيءَ واري نُڪتي سان گڏ معاشي ، سماجي ۽ ماحولياتي مامرن کي به جوڳي اهميت ملڻ کپي .
اڄوڪي دور ۾ هن نظريي جي پرچار ۾ ‘جوزف ناءِ’ Joseph Nye)) ۽ ‘رابرٽ ڪيهان’ (Robert Keohane) جي لکڻين کي وڏي اهميت مليل آهي