قدرتي وسيلا

قدرتي وسيلا

زمين ۽ ان ۾ موجود ڌاتوئن، پاڻي ۽ ڪچي تيل وغيره کي ”قدرتي وسيلا“چيو ويندو آهي. ان کان علاوه ڪچو مواد، جيڪو انساني سرگرميءَ سبب ضايع ٿيڻ کان بچيل هُجي ۽ ڪنهن به قوم جي استعمال لاءِ قيمتي وٿُ هُجي. اُهو به هن قسم جي وسيلن ۾ شمار ٿئي ٿو. ڌرتيءَ جي گولي تي موجود اُهي اثاثا، جن سان ڪنهن به مُلڪ جي قومي طاقت ۾ اضافو ٿئي ٿو ۽ اُهي ڪنهن به رياست جي آزاديءَ ۽ تحفظ کي مضبوط ڪن ٿا. انهن وسيلن ذريعي رياستون پنهنجا سياسي مُفاد حاصل ڪن ٿيون. اهو ئي سبب آهي جو وڏيون طاقتون قُدرتي وسيلن تي قابض ٿيڻ لاءِ ٻين ملڪن تي لشڪر ڪشي ڪن ٿيون. عام طور تي قدرتي وسيلا ٻن قسمن يعني خُشڪ (زميني) ۽ سامونڊي ٿين ٿا. خُشڪيءَ تي موجود وسيلا گهڻي قدر مُختلف ملڪن جي ملڪيت هُجن ٿا ۽ مٿن مخصوص رياستن جو قبضو هُجي ٿو. جڏهن ته سمنڊ ۾ موجود وسيلا (جن ۾ مڇيون ۽ تري ۾ موجود نباتات وغيره) ڪنهن به مُلڪ جي سامونڊي حدن تائين ته اُن مُلڪ جي ملڪيت بڻجن ٿا، پر سندس سامونڊي حدن کان ٻاهر عالمي سمنڊ (International Waters) ۾ موجود وسيلن تي سموري دُنيا جو حق تسليم ٿئي ٿو. وسيلن جي توازن نه هُجڻ جي ڪري مُختلف ملڪن جي وچ ۾ لڙائيون ٿين ٿيون، جنهن سان عالمي سطح جا تنازعا به کڙا ٿين ٿا. قُدرتي وسيلن جي حياتياتي (Biotic) قسم ۾ ٻيلا، پيٽروليم، سون ، چاندي ، پاڻي، ڌاتو ۽ ٻيون شيون اچي وڃن ٿيون.جڏهن ته توانائي ڀريل (Potential) وسيلن ۾ گئس ۽ پئٽرول سميت اهي ذخيرا اچي وڃن ٿا، جيڪي زمين اندر موجود ته آهن پر اڃا تائين استعمال ۾ نه آيا آهن. ان کان علاوه ٽيڪنالاجيءَ ذريعي واڌ کائيندڙ وسيلن کي Actual Resources ۽ ٽيڪنالاجيءَ جي ذريعي ٻيهر استعمال لائق وسيلا (Recycling Resources) ۽ انساني ڪم ۽ سگهه جي صورت ۾ ”ختم نه ٿيڻ جوڳا وسيلاً وغيره به ”قدرتي وسيلن“ ۾ اچي وڃن ٿا.