شهر نيڪالي، جلاوطني

جلاوطني

هڪ شخص يا گروهه جي ڪنهن به مُلڪ جي سرحدن مان نيڪاليءَ وارو عمل، جنهن کي بندش، جلاوطني يا جبري واپسي به چئي سگهجي ٿو. هي عمل پُراڻي تاريخ رکي ٿو ۽ ان جو وڏي انگ لاءِ استعمال پهريون ڀيرو ايران جي ساساني بادشاهه خسرو پهرئين طرفان ٿيو، جڏهن هُن 542 ق.م ۾ 292000 غلامن، شهرين ۽ مفتوح ماڻهن کي نئين قائم ڪيل عراقي شهر ”صفيان“ ۾ منتقل ڪيو. ان کانسواءِ انگلئنڊ به 1730ع ۾ مذهبي ڦڏئين ۽ ڏوهارين کي اڄوڪي آمريڪا ڏانهن جلاوطن ڪيو. بين الاقوامي قانون مطابق، جن ماڻهن تمام اگرا ڏوهه ڪيا هُجن، مُلڪ ۾ غيرقانوني طرح داخل ٿيا هُجن يا مقرر مُدي کان وڌيڪ رهيا هُجن ۽ قانوني طرح مُلڪ ۾ رهڻ جو حق نه رکندڙ هُجن ته انهن کي لوڌي ڪڍي سگهجي ٿو. عام طور اهو عمل ڪنهن به مُلڪ جي حڪومتي اختياريءَ طرفان ڪيو ويندو آهي، پر ان لاءِ قانوني جواز ۽ واضع عدالتي هدايتن جو هُجڻ ضروري آهي. ڪنهن به حڪومت کي اهڙو اختيار گڏيل قومن جي آرٽيڪل 18 تحت مليل آهي. ان هوندي به ”جبري مُلڪ بدري“ بهرحال هڪ سنگين ڏوهه آهي. ان کان سواءِ ڪنهن رياست جي اندر به شهر نيڪالي ممڪن ٿي سگهي ٿي. مثال طور ڪنهن نئين آيل نسلي گروهه جي هڪ جاءِ تي رهڻ سان جيڪڏهن نسلي ڇڪتاڻ جو خطرو هُجي، ته هڪ گروهه کي ٻئي هنڌ تي منتقل ڪري سگهجي ٿو. جيئن گهرولڙائيءَ دوران آمريڪي رياست جارجيا جي 400 عورت مل مزدورن کي اُتروارين رياستن سان همدردي رکڻ جي الزام هيٺ رياست بدر ڪيو هُو. اهو عمل انفرادي طرح به ٿي سگهي ٿو