( Kinds of Plot)

ماھر نقادن ۽ محققن پلاٽ جا ٻه ٻڌايا اھن. ھڪ سادو پلاٽ ۽ ٻيو مرڪب پلاٽ يا الجھيل پلاٽ. ھرھڪ جا وري ٻھ قسم ٿين ٿا: ھڪ لچڪدار يا پختو پلاٽ ۽ ٻيو غير پختو يا ڍلو پلاٽ. (i) سادو پلاٽ (Simple Plot) ھي سڌو سئنون پلاٽ ٿئي ٿو. ان ۾ ڪھاڻيءَ جو پلاٽ ھڪ ئي ڳالھه تي رکيل ھوندو اھي، ان ۾ ھڪ ھيرو ۽ ھڪ ھيروئن ھوندي آھي. ٻيا ڪردارن انھن سان ڪنھن نھ ڪنھن نموني منسوب ھوندا آھن. (ii) گڏيل پلاٽ (Compound Plot) ھي پلاٽ جو اھم قسم اھي، جنھن ۾ ٻھ يا وڌيڪ ڪھاڻيون گڏوگڏ ھلنديون اھن. ٻنھي ڪھاڻين جو ھڪٻئي سان سڌو سنئون تعلق ھوندو اھي. ھن قسم جي پلاٽ ۾ ڪھاڻي ھڪ کان وڌيڪ رازن تي رٿيل ھوندي اھي. ھر ھڪ پلاٽ وري ربطھ ۽ تنظيم جي لحاظ کان ھيٺين ٻن قسمن ۾ ورھايل ھوندو اھي. (iii) گهرگهلو يا ڍلو پلاٽ (Loose Plot) ليکڪ، جنھن مقصد کي ذھن ۾ رکي ڪھاڻي ترتيب ڏئي. ان ۾ رٿا کي گھڻو وڌائي وڃي تھ اھڙي پلاٽ کي ڍلو پلاٽ چئبو اھي. موجوده دور ۾ وجوديت واري فلسفي يا شعور واري سٽاءَ ۾ لکيل ناولن جو پلاٽ گھرگھلو ھوندو اھي. (iv) مربوط يا پختو پلاٽ (Organised Plot) ھي پلاٽ جو اھو قسم آھي، جنھن ۾ ليکڪ جنھن مقصد کي ذھن ۾ رکي ڪھاڻي ترتيب ڏئي ٿو، اھو مقصد ڪھاڻيءَ جي اخر ۾ نڪرندو اھي. يعني مقصد ابتدا واري رٿا سان به ملي تھ اھڙي قسم جي پلاٽ کي پختو پلاٽ چئبو اھي.