نظم

:جامع سنڌي لغات ۾

نظم

نَظمُ جمع نَظمَ

ذ . ڌاڳي ۾ پوتل موتي، لَڙي، سَرِ، ڏورو، ڌاڳو. انتظام، بندوبست، آرائستگي، موزون ڪلام، شعر.

مخففن جي سمجھاڻي

(ج)= جمع؛ (ت) =اترادي ٻولي؛ (ل) = لاڙ جي ٻولي؛ (ڪ) = ڪوهستان ۽ ڪاڇي جي ٻولي؛ (ٿ) = ٿر يا ٿرپارڪر جي ٻولي؛ (ڍاٽ) = ٿر جي علائقي ڍاٽ يا ڍاٽڪي ٻولي؛ (ک) = کارو يا ٺٽي جي ساحلي علائقن جي ٻولي؛ (ڪ)-(لس) =ڪوهستان ۽ لس ٻيلي جي ٻولي؛ (ڪڇ) = ڪڇي رياست يا ڪڇي ۽ جتڪي ٻولي؛ (ذ) = اسم مذڪر؛ (ث) = اسم مؤنث؛ (ذ، صفت) =صفت مذڪر؛ (ث، صفت) = صفت مؤنث؛ (سن) = سنسڪرت؛ (هه) = هندي؛ (پرا) = پراڪرت؛ (ع) = عربي؛ (ب) = بلوچي؛ (ف) = فارسي؛ (انگ) = انگريزي

ادبي اصطلاحن جي تشريحي لغت مان:

نظم

نظم عربيءَ جو لفظ آهي، جنهن جي معنيٰ آهي ”هڪ ٻئي سان ملڻ يا ملائڻ“ لغوي معنيٰ آهي ”پوئڻ“. شاعريءَ جي هن صنف ۾ خيالن، لفظن ۽ موسيقيءَ جو خاص خيال رکيو ويندو آهي. نظم ۾ وزن ۽ قافيي سان ڪيترائي بند هوندا آهن. هر هڪ بند جو ٻئي بند سان لاڳاپو هوندو آهي. نظم ۾ سٽن يا بندن جو انداز مقرر نه هوندو آهي. ڪي نظم ننڍا ٿيندا آهن ته ڪي ڊگها هوندا آهن. ڪي وري ايترا ته ڊگها ٺاهيا ويندا آهن، جو انهن جو هڪ پورو ڪتاب ٺهي پوندو آهي. عام طور تي هر نموني جي ڪلام کي نظم چيو وڃي ٿو، پوءَ ان ۾ ٿوري ۾ ٿوريون يعني ٻه يا چار سٽون به ڇو نه هجن. پر دراصل نظم هڪ ڊگهي شعر جو نالو آهي، جنهن ۾ موزون سٽن جو انداز گهڻو هجي. مضمون جي لحاظ کان نظم ۾ هر قسم جو مضمون اچي سگهي ٿو. سنڌي شاعريءَ ۾ نظم جا جديد دؤر جا اوائلي شاعر مرزا قليج بيگ ۽ حيدر بخش جتوئي رهيا آهن. اڳتي هلي نياز همايوني، عبدالڪريم گدائي، هري دلگير، فاني، شيخ اياز، محمد خان مجيدي، سرويچ سجاولي، استاد بخاري، ابراهيم منشي، امداد حسيني ۽ عبدالحڪيم ارشد جديد نظم جا شاعر ليکيا ويا آهن.

نظم سان لاڳاپيل لفظ