(Radio Drama)

ريڊيائي ڊرامي کي ’نشرياتي ڊرامو‘ به چئبو آهي. ريڊيو ڊرامو لفظن، لهجي، صوتي اثرات ۽ بئڪ گرائونڊ موسيقيءَ جو نالو آهي. ان لاءِ اک نه پر ڪن رس جي ضرورت آهي. ٻڌندڙ لفظن، لهجي، صوتي اثرات ۽ پس منظر واري موسيقيءَ کي ٻڌي ڊرامي جي ڪردارن، ماحول وغيره بابت پنهنجي ذهن ۾ تصوير جوڙيندو آهي. يا وري لفظ، لهجو، صوتي اثرات ۽ پس منظر واري موسيقي ڊرامي جو ماحول، سٽاءَ، ڪردار نگاريءَ ۽ ڪهاڻيءَ جو تاڃي پيٽو مڪمل تصوير ٻڌندڙ جي ذهن ۾ جوڙيندو آهي. هڪ اعليٰ ريڊيو ڊرامي جو اثر ٻڌندڙ کي اڻ ڄاتل خوشي ۽ آسودگي پهچائي، ڪم ۾ رڌل هوندي به ڪو گيت يا نغمو جهونگاري حظ حاصل ڪري. سنڌيءَ ۾ ريڊيو ڊرامن جي شروعات 1950ع ڌاري ٿي. ان زماني ۾ ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ تان سنڌي پروگرام 45 منٽن جو نشر ٿيندو هو، جنهن ۾ موسيقي، تقريرون، فيچر ۽ ڊراما پيش ڪيا ويندا هئا. سن 1955ع ۾ ريڊيو پاڪستان حيدرآباد ۾ اسٽيشن قائم ٿي، جنهن ڪري سنڌي پروگرامن کي وڌيڪ وقت ملڻ لڳو. ڪراچيءَ مان اڌ ڪلاڪ جي مدت جا ڊراما نشر ٿيندا هئا، پر حيدرآباد مان سنڌي ڊراما هڪ ڪلاڪ جي مدت جا نشر ٿيڻ لڳا. سيد منظور نقويءَ جو پهريون سنڌي ڊرامو ’روٽي‘ جي عنوان سان نشر ٿيو هو، جيڪو هن پاڻ هڪ اردو ڊرامي تان ترجمو ڪيو هو. اڳتي هلي خيرپور ۾ ريڊيو اسٽيشن کلي ته اتان به ڊراما نشر ٿيڻ لڳا. موجوده دور ۾ ڪيتريون F.M ريڊيو اسٽيشنيون خانگي توڙي سرڪاري کلي چڪيون آهن، پر ريڊيو ڊرامو، چئنلن ۽ ٽيليويزن ڊرامن جي ڪري، پنهنجو اوج وڃائي ويٺو آهي.