(Sketch -Writing)

خاڪا نويسي ، سوانحي ادب جو هڪ حصو آهي. جنهن ۾ ليکڪ ڪنهن هستيءَ، شخص يا بزرگ جي زندگي۽ سندس خدمتن کي چٽيندو آهي. هي گهڻين حقيقتن ۽ رنگن سان چٽيل نه عڪس آهي ۽ نه ئي وري ڪو فوٽو گراف، جنهن ۾ رواجي ۾ رواجي چيز به اچي ويندي آهي. ادب ۾ جنهن کي خاڪا نويسي چئبو آهي، ان ۾ گهٽ ۾گهٽ لفظن سان ادبي نموني ڪنهن هستيءَ، شخص يا بزرگ کي چٽيو ويندو آهي. عام طور ڪن خاص شخصن تي خاڪا لکيا ويندا آهن. ليڪن خاڪا نويس عڪس ٺاهي زندگيءَ ۾حقيقتن جي سچائي ۽ غير شخصي رخ ضروري ڏيندو آهي، ان ۾ تصورکي بلڪل جڳهه ڪانهي. جيوني ڪنهن شخص جي سموري زندگي يا زندگيءَ جي گهڻي حصي کي پاڻ سمائي ٿي. جڏهن ته ڪنهن جو خاڪو، ليکڪ جي ڏات ۽ زندگي سان جوڙيل ڪنهن شخص جو مختصر چتر آهي. ان نموني جيون ڪهاڻي ۽ سوانح نگاريءَکان الڳ آهي. خاڪي چٽڻ ۾اختصار ۽ شدت (Intensity) استعمال ڪئي ويندي آهي. ٿورن لفظن ۾ به گهڻو ڪجهه چوڻ خاڪي جي چٽڻ جي خصوصيت آهي. سنڌي ادب ۾ خاڪا نويسيءَ جا ڪيترائي سٺا ڪتاب شايع ٿي چڪا آهن، جن ۾ ”جنم گذاريم جن سين“ (جي ايم سيد)، ”سانگي ڪي ساريام“ (شيخ عبدالرزاق راز)، ”شڪليون“ (عبدالقادر جوڻيجو)، ”فن، شخصيت، انداز“ (ڊاڪٽر شمس الدين عرساڻي)، ”ڏاهپ ۽ ڏات جي لاٽ“ (سراج) وغيره.