(Hamartia)

يوناني الميه ڊرامي ۾ هيرو يا هيروئن جي بدمزاجي، جيڪا سندس تباهيءَ جو باعث بڻجي. ارسطوءَ مطابق الميھ ڊرامي جي ھيرو جي المناڪ پڄاڻي سندس قسمت جو نتيجو نھ، پر سندس عملن جو نتيجو ھجي. ڇو ته، ھيرو ھڪ انسان ھئڻ گھرجي. جيئن تھ انسان غلطين جو پتلو ھوندو اھي. ان حساب سان ھو ڪا غلطي ڪري. مطلب تھ ھيرو جي ٽرئجڊيءَ ۾ قسمت جو عمل دخل ھئڻنه گھرجي، بلڪه غلط فيصلي جو نتيجو هجي. شيڪسپيئر جا اڪثر ھيرو پنهنجي غلطين سبب پنھنجي المناڪ پڄاڻي آڻين ٿا. ان حساب سان ھو، ارسطو جو صحيح نموني پوئلک اھي. اڳتي ھلي ڊرامن جي رجحان ۾ بھ تبديلي ائي. سنڌي ڊرامن تي روشني وجھڻ سان خبر پوندي تھ مرزا قليچ جا ڊراما مٿئين اصول مطابق اھن ۽ ھن جا ھيرو پنھنجي پڄاڻي پاڻ اڻن ٿا. خانچند درياڻيءَ جو ھيرو غريب ۽ بيوس اھي. امر جليل جا ھيرو معاشري جي چال چلت سان ٺاھھ نھ ٿا ڪن. سندن اصول پرستي، اڏول پڻو سندن جي المناڪ پڄاڻي اڻي ٿو. اياز عالم ابڙي، ڪيھر شوڪت، رزاق مھر وغيره جا ھيرو غريب گھراڻي سان تعلق ھئڻ سبب وڏيرڪي ماحول جو شڪار بڻجن ٿا. عبدالقادر جوڻيجي جا ھيرو معاشري جي تنگ دليءَ جو کاڄ بڻجن ٿا. علي بابا جا ھيرو غربت ۽ اکلاس جو شڪار اھن.مطلب تھ اڄ جي ڊرامي ۾ Hamartia جو بنيادي اصول ۽ متو، ارسطوءَ جي ٻڌايل وصک کان تبديل ٿي چڪو اھي.