(Tales)

سنڌي ناول/ڪھاڻيءَ جو سفر آکاڻي، داستان ۽ قصي کان شروع ٿيو آھي. داستان/قصن جو پلاٽ ناول وانگر منظم ھئڻ بدران پيچيده ۽ منجھيل ھوندو اھي. ليڪن ان پيچيدگيءَ ۾ بھ دلڪشي ھوندي اھي. ٻئي طرف داستان/قصي ۾ ماحول اجنبي ۽ اوپرو ھوندو اھي. خيالي واقعن کان علاوه ھن ۾ عجيب دنيا جھڙوڪ، پريون، ڪوھھ قاف واري دنيا ھوندي آھي.قصن جا ڪردار عشقيه، سٺائي ۽ بدڪاري تي مشتمل ھوندا اھن. قصن ۾ ڪردار نگاري ھميشھ مافوق الفطرت ھوندي اھي. جڏھن تھ ناول ۾ ڪرداري نگاري ھميشھ اصل ۽ عام زندگيءَ مان ھوندي اھي. قصن ۾ عام طور تي ديو، بادشاھھ، شھزادا وغيره ٿين ٿا، جڏھن تھ ناول ۾ ھر انسان پوءِ ڀلي ڪھڙي بھ طبقي سان تعلق رکي، اھو ڪردار ھوندو اھي. قصن ۾ نمودار ٿيندڙ واقعا ھميشھ غير فطري ھوندا اھن. قصا قديم دور کان ھر ٻوليءَ ۾ رائج ھوندا اھن. سندن مقصد اخلاقيات جي تبليغ ۽ بھادرن جا ڪارناما ۽ عشقيھ داستان ھوندا آھن. قصو نثر ۾ بھ لکي سگھجي ٿو تھ نظم ۾ بھ. سنڌي ٻوليءَ ۾ ”گل خندان“، ”الف ليليٰ“، ”داستان امير حمزه“، ”چار درويش“، ”طوطي نامو“، ”سيف الملوڪ“، ”حاتم طائي“، ”گل بڪا ولي“ ۽ ٻيا ڪيترائي عشقيھ ۽ رزميھ قصا مقبول اھن. ان کانسواءِ ”سسئي پنهون“، ”سهڻي ميهار“ ۽ ”ليلا چنيسر“ جا به قصا مشهور رهيا آهن. جن مان شاهه لطيف به استفادو ڪيو.